برنج فجر (مازندران)

معرفی کامل برنج فجر

یکی از انواع برنج های ایرانی که بسیار هم محصول زیادی را هر ساله برای کشاورزان به ارمغان می آورد،برنج فجر است و در مناطق شمال کشور کاشت و حاصل مي شود. پس از آزمایش هایی که در طول چند سال از طريق موسسه پژوهشگاه برنج کشور در بهبود و افزايش بهره وری برنج انجام می شد، یک موضوع بیشتر اوقات دچار کم و کاستی هايي بوده و آن عطر و بوي برنج اصلاح شده بود. بيشتر برنج های اصلاح شده بدون عطر و بوی قابل توجهي بودند و فقط بر مقدار محصول آنها فُكوس شده بود.
در سال ۱۳۷۶ از سوي موسسه پژوهشگاه برنج کشور،برنج جديدي به کشاورزان شناسانده شد به نام برنج فجر.
یک نكته در برنج هاي اصلاح شده قابل توجه است كه عطر و بو آنها مي باشد.اكثر برنج های اصلاح شده بدون عطر خاصي هستند و بيشتر روی میزان کیفیت برنج تاکید کرده اند.در سال ١٣٧٦ برنج جدیدی به دیگر برنج‌ها اضافه و معرفی شد که برنج فجر نامگذاري شد.تفاوت برنج فجر با بقيه انواع پر محصول نام برده شده تا آن زمان در مقدار کمی عطر و بوي آن بود که به عطر برنج طارم شباهت داشت. از آن به بعد بود كه برنج فجر نیز در لیست برنج های پرمحصول واقع شد و به وسيله کشاورزان مورد مصرف قرار گرفت. این برنج حال بیشتر در شهر آمل و استان گیلان زیر کشت می رود.

شکل ظاهری و ساختار برنج فجر

شكل ظاهري این برنج شبیه به خنجر است، طول دانه‌های این نوع برنج متوسط و تا اندازه ای ریز هستند و بعد از پخت كمي قد بلند‌تر می‌شوند.شكل ظاهري ديگر اين برنج طوري است كه از طرف قسمت ته آن تا سر برنج كم كم نازك می شود و یک سمت آن نیز دارای کمی فرو رفتگی مي باشد. رنگ این برنج سفید مات و طول دانه پخت نشده ي آن تقریبا ۸ میلی متر می باشد.در حالی که اندازه ی یک دانه پخت شده از این برنج هم به ۱۰.۳ میلی متر و عرض آن ۱.۹ میلی متر می باشد.
در كل این برنج شامل دسته ي برنج های پرمحصول آروماتیک یا با عطر به حساب مي آید. البته عطر برنج فجر بسیار كم است و به هیچ عنوان به انواع کیفی برنج های معروف نمی رسد. قیمت این برنج نیز کمتر از بقيه انواع کیفی است و در بازار با قیمت های تقریبا نزديكي فروخته می شود. این برنج نیز مثل بيشتر برنج های پرمحصول دارای کیفیت زيادي نیست و برای پخت آن براي پلو پیشنهاد نمی شود. بهتر است از این برنج در غذاهای ترکیبی مثل آش،حلیم یا شله زرد استفاده کرد.

این نوع برنج با دارا بودن صفات قابل قبول همانند عملكرد،زودرسی و کیفیت مطلوب، ارتفاع کوتاه، مقاومت کامل به بیماری بالاست و مقاومت نسبی به بيشتر آفات و بیماری ها و با توجه به همخوانی وسیع این نوع در مزارع مازندران و بيشتر استان های برنج خیز کشور توانسته قدمي تاثير گذار و مفیدی در خودکفایی تولید برنج داشته باشد. این نوع از لحاظ کیفیت پخته شدن و طعم و عطر بسيار شبیه به نوع بومی طارم می باشد.

قیمت برنج فجر:

برنج فجر به خاطر مرغوبیت پخت نسبتا خوب و عطر مطلوب شامل برنج های میان رده به حساب می آید و قیمت آن مقدار اندکی از انواع درجه یک كم تر می باشد و مورد استقبال مراکز تهیه غذا و رستوران ها بوده است.در واقع می توان گفت برنج فجر با کیفیت تر از برنجه های خارجی مانند برنج هندی می باشد اما ا سوی دیگر از برنج هایی نظیر برنج طارم محلی از کیفیت پایین تری برخوردار می باشد

خواص و ویژگی هاي برنج فجر:

اين برنج که طول دوره رشد آن از زمان کاشت تا برداشت ۱۳۰ روز به طول مي انجامد برخلاف انواع پر محصول دیگر دارای عطر و طعم خوبی می باشد و در خوب ترين حالت هم گروه با نوع طارم است.
و ارزش غذايي آن ٩٠٪؜ ، كيفيت ٩٥٪؜ ، ميزان ري (قد كشيدن) ٨٥٪؜ ، عطر و بو ٨٠٪؜ است.

نكاتي در مورد کشت این برنج

در اوايل فصل بهار و در نیمه فروردین ماه، بذرپاشی براي کشت برنج فجر آغاز و نشاء آن در ده روز پایانی اردیبهشت ماه صورت می گیرد. يكي از مزيت هاي این گونه برنج می‌توان به زودرس بودن آن اشاره كرد.
در طي دوره کشت آفاتی مانند کرم ساقه‌ و برگ‌خوار برنج، می توانند مشکلاتی را ایجاد کنند که مراقبت مداوم و کنترل قوي می‌تواند از این مشکل جلوگیری كند.
یکی دیگر از مشكلاتي که برنج فجر را درگیر خود می‌کند سوختگی غلاف است. اين برنج نسبت به خوابیدگی یا ورس مقاوم و برای برداشت با دستگاه هاي مکانیزه نیز مناسب است.

پخت برنج فجر

۱. برنج را شسته به آن اندکی نمك اضافه مي كنيم، تا به مدت زمان دو الي سه ساعت خیسانده شود.
۲. در یک ديگ آب را تا نیمه ي آن پر کرده و روی شعله بگذاریم و زیرش را زياد مي كنيم تا بجوشد.
۳.آب برنج خیسانده شده را خالی مي كنيم و سپس آن را در آب جوش مي ريزيم و به ميزان مورد نياز به آن نمک اضافه می کنیم.
۴. بعد از چند دقیقه وقتي که مغز برنج تقريباً نرم شد، به صورتي كه وقتی دانه برنج را در دست له کردیم مغز آن خشک نباشد. برنج را درون آبكش مي ريزيم و آبکش می کنیم، قبل از آبکش کردن برنج یک لیوان از آب برنج را جدا مي كنيم.
۵. پس از اینکه آب برنج گرفته شد و مغز برنج نرم نبود مقداری آب که قبل از آبکش کردن جدا کرده بودیم همراه با کمی روغن(كه اضافه كردن آن اختياريست) روی آن می ریزیم.
۶. در قابلمه را مي بنديم و بر روی حرارت ملایم قرار می دهیم. وقتی که برنج بخار كرد، پارچه دم كني را روی در قابلمه نهاده و بعد از ۳۰ الی ۴۰ دقیقه برنج آماده ی سرو است.

برنج فجر سورني مينو دشت

اين برنج باکیفیت و خوشبختي در مینودشت زير کشت میرود.
• معروفترين برنج فجر:
فجر روغنی فجر سوزني است.اما در بيشتر مناطق استان گلستان ارقام برنج فجر زير كشت مي رود.با توجه به منطقه ی آب وهوایی و زمینهای حاصل خيز ز و نوع آبياري این نوع برنج به ارقام متفاوتی تقسیم بندی می شود

نكات قابل رعايت در پخت برنج:

١.برنج را خیس میکنیم:
گذاشتن برنج در آب سرد، زماني قبل از شروع پخت آن سبب می شود تا مقدار كمي از نشاسته برنج در آب حل شده و کم شود. همین موضوع سبب می شود تا دانه های برنج زمان پختن کمتر به یکدیگر بچسبند و به اصطلاح ري كنند(قد بكشند)

٢.آب به اندازه استفاده کنيم:
هنگامي که از آب خیلی زیادی برای پختن برنج استفاده می کنیم، برنج ما چسبناک می شود.بعلاوه این، مقدار آب زیاد بر ارزش غذایی برنج موثر است. از طرفي ديگر، مقدار آب خيلي کم يبب سفت شدن برنج می شود. باید بدانيم که از آب به اندازه کافی استفاده کنیم و این مقدار برنج است که به ما نشان مي دهد كه چه اندازه آب باید استفاده كنيم. در حالت كلي برای هر نصف پیمانه برنج باید نصف پیمانه آب اضافه کنیم.

٣.برنج را زياد هم نزنيد:
در فرايند پخت برنج بايد بین هم زدن  فاصله زیادی بیفتد، بخار و گرما لازم برای پخت برنج از ظرف بيرون رفته و به هدر می رود در عین آن که گرما به شكل یکسان به تمامی دانه های برنج نمی رسد. بعلاوه این، نباید مداوم و بطور متوالی برنج را هم بزنید، چون این کار باعث ترکیب برنج با نشاسته اش ميشود و در نهایت برنج را چسبناک خواهد کرد.

٤.حرارت را نبايد زياد كنيم:
هنگامی که شروع به پختن برنج می کنیم باید دما را کم یا در حد تعادل نگه داریم ،اگر دما یا شعله زیاد باشد، آب سريع شروع به تبخیر شدن مي كند و برنج داخل ظرف فرصت مورد نیاز برای پختن را ندارد. شعله یا دمای خيلي زياد سبب می شود که برنج آنطور که باید پخته نشود و حتی ممكن است که برنج شما بسوزد.

٥.نمک را در مرحله آخر به آن مي افزاييم:
بیشتر افراد در لحظه پخت برنج مقداری نمک به آن اضافه می کنند تا طعم و مزه ی بهتری برای غذایشان فراهم كند،شکی در آن نیست که اضافه كردن نمك به غذا، طعم و مزه ی خاصی می دهد، اما اضافه كردن نمک باعث می شود که برنج قبل از آنکه به دست آید خورد شود. تنها كمي نمک به برنج اضافه کنید و بقيه ي آن را در مرحله آخر پخت به آن بیفزایید.

٦.در قابلمه را ببنديم:
باز گذاشتن در ديگ زمان پختن برنج، باعث افزایش دمای آب در طول زمان بیشتری شده و احتمال باز شدن دانه های برنج را بيشتر ميكند

برنج فجر، عطردار یا بدون عطر؟

عطر برنج یکی از خاصیت هایی است که نمی توان از نقش آن به سادگی گذر کرد. در واقع میتوان گفت مدل های پر‌ محصول برنج حاوی عطر و بوی برنج‌های محلی نیستند.
در ابتدای ایجاد برنج های فجر، این مدل برنج نیز علی‌رغم خاصیت پرمحصول بودن، طعم دار نبود و این نقطه ضعف منجر شده بود که از سوی مشتریان با استقبال زیادی روبرو نگردد.
تحقیقات و پژوهش‌های صورت گرفته، در نهایت تا میزانی این مشکل را برطرف نمود. به صورتی که در حال حاضر، برنج فجر پس از گذشتن از تایم برداشت، کمی عطر و طعم می گیرد و بویی مانند به برنج خوش‌عطر طارم از آن بلند می شود.